سقز، یکی از شهرهای تاریخی ایران، در شمال غربی کشور و استان کردستان واقع شده است. این شهر که قدمتی به درازای هزاره هفتم پیش از میلاد دارد، در طول تاریخ همواره از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است.
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات کشوری:
سقز در فاصله 187 کیلومتری سنندج، مرکز استان کردستان، قرار دارد. این شهر از شمال به آذربایجان غربی، از غرب به بانه، از جنوب به مریوان و از شرق به دیواندره محدود میشود. شهرستان سقز با مساحتی حدود 4518 کیلومتر مربع، شامل دو شهر سقز و صاحب و 309 روستا در چهار بخش مرکزی، زیویه، سرشیو و امام است.
وجه تسمیه:
درباره وجه تسمیه سقز نظریههای مختلفی وجود دارد:
* نظریه اول: برخی معتقدند نام سقز از یکی از شاهان امپراتوری ماد، کیاکسار یا سیاکس، گرفته شده است.
* نظریه دوم: گریشمن، باستانشناس فرانسوی، بر این باور است که پس از سکونت سکاییان در جنوب دریاچه ارومیه و انتخاب سقز به عنوان پایتخت، نام آنها بر این منطقه ماندگار شده است.
* نظریه سوم: برخی دیگر معتقدند به دلیل وجود درختان ون و تولید سقز (آدامس طبیعی) از شیره آنها، این نام به منطقه اطلاق شده است.
با توجه به موقعیت جغرافیایی و تاریخی سقز، احتمالاً نام این شهر از قوم سکا، اسکیت یا سکز گرفته شده است.
اهمیت تاریخی و فرهنگی:
سقز به دلیل موقعیت استراتژیک خود در مسیر کاروانروهای باستانی، همواره از مراکز مهم تجاری و فرهنگی بوده است. این شهر در سرزمین اقوام مانایی و مادی قرار داشته و آثار باستانی متعددی از جمله قلعه زیویه، گواه این مدعاست.
مردم سقز از فرهنگ غنی و اصیلی برخوردارند و به موسیقی و ادبیات کردی علاقهمند هستند. برگزاری جشنوارههای موسیقی کردی و جشنواره کردی هر ساله بر غنای فرهنگی این شهر میافزاید.
جمعبندی:
سقز، شهری با قدمتی طولانی و فرهنگی غنی، یکی از نگینهای استان کردستان است. این شهر با جاذبههای تاریخی، طبیعی و فرهنگی فراوان، مقصدی مناسب برای گردشگران و علاقهمندان به تاریخ و فرهنگ است.
